Wymioty u psa budzą niepokój wśród właścicieli czworonogów, jednakże nie zawsze są powodem do obaw. Czasem przyczyny są błahe i nie wymagają konsultacji z lekarzem weterynarii. Zdarzają się jednak takie sytuacje, które mogą nawet zagrażać życiu naszego pupila, dlatego bardzo ważne jest posiadanie podstawowej wiedzy w tym zakresie – co zrobić, gdy pies wymiotuje; jakie mogą być tego przyczyny i kiedy powinniśmy bezwzględnie udać się do gabinetu weterynaryjnego. W tym artykule postaramy się odpowiedzieć na te pytania i przedstawić ci prawidłowe postępowanie w przypadku wystąpienia wymiotów u twojego psa.

Dlaczego pies wymiotuje? – mechanizm wymiotów

Wymioty u psa to naturalny proces obronny organizmu. Ich celem jest pozbycie się z organizmu czynników, które mogą zagrażać życiu lub zdrowiu psa, takie jak trujące rośliny, alergeny, stary i zepsuty pokarm czy przedmioty nieprzeznaczone do spożycia. Wyjątek stanowi choroba lokomocyjna, której przyczyną są zaburzenia w funkcjonowaniu błędnika, czyli narządu równowagi.

Oznakami ostrzegającymi nas, że niebawem u naszego psa mogą wystąpić wymioty, są m.in.:

• niepokój, nerwowość i szukanie sobie miejsca wywołane mdłościami,
• ślinotok, oblizywanie, gwałtowne przełykanie śliny – wówczas pokarm przesuwa się w stronę gardła,
• napinanie ciała – pies wywołuje skurcze mięśni brzucha, co umożliwia wydalenie treści pokarmowej,
• przyspieszone bicie serca i dyszenie,
• odruchy wymiotne – ostatni etap poprzedzający wymiotowanie u psa.

Wymioty często są też mylone ze zwracaniem pokarmu – regurgitacją. Można ją porównać do „ulewania” u niemowląt. Charakterystyczny dla regurgitacji jest brak oznak zmęczenia po zwróceniu pokarmu – następuje ono w sposób bierny, nie uczestniczą w nim mięśnie brzucha i jest mimowolne. Zwracany pokarm jest niestrawiony i zachowuje swój kształt, pokryty jest pienistą śliną. Występuje bardzo często u szczeniąt. Jeśli pojawia się u psów dorosłych sporadycznie, nie jest powodem do niepokoju. Jednak, gdy ulewanie zdarza się częściej, powinniśmy udać się z psem do weterynarza. Najczęstszą przyczyną nadmiernej regurgitacji u psów są nieprawidłowości w budowie przełyku.

Wymioty są aktywnym procesem kierowanym przez układ nerwowy. Mięśnie w jego trakcie kurczą się, by ułatwić wydalenie treści pokarmowej z organizmu. Pies po zwymiotowaniu jest bardzo zmęczony i potrzebuje odpoczynku.

Możemy rozróżnić trzy rodzaje wymiotów: jednorazowe, ostre i przewlekłe. Wymioty jednorazowe nie są szczególnie groźne dla psa, mogą być wywołane np. przez chorobę lokomocyjną czy nadmierną aktywność zaraz po spożyciu pokarmu. Natomiast wymioty ostre (pojawiające się nagle i często trwające kilka dni) i przewlekłe (występujące przez kilka tygodni) powinny być sygnałem alarmowym dla właściciela, by jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.

Wymioty u psa nie są chorobą, lecz objawem. Wywołać je może wiele różnych czynników – od bardzo prozaicznych niezagrażających życiu i zdrowiu naszego czworonoga, po różnego rodzaju schorzenia, m.in. zapalenie jelit lub żołądka, niewydolność wątroby i nerek, a nawet choroby nowotworowe.

Czym pies wymiotuje i o czym może to świadczyć?

Psie wymiociny mogą mieć rozmaity charakter – może być to pokarm (strawiony lub w pierwotnej postaci), żółć, śluz, piana, woda, a nawet krew. Zawartość wydalanej podczas wymiotów treści jest, obok charakteru wymiotów (sporadyczne, ostre, przewlekłe) i ogólnego stanu zdrowia psa (występowanie dolegliwości bólowych, zmęczenie i osłabienie, pragnienie i częstość oddawania moczu, gorączka i kaszel, biegunki), czynnikiem decydującym o tym, czy nasz pupil wymaga fachowej pomocy.

Pies wymiotuje niestrawionym jedzeniem

To, że pies wymiotuje po jedzeniu, najczęściej spowodowane jest łapczywością i zbyt szybkim pochłanianiem pokarmu. Może ono świadczyć o problemach behawioralnych, wówczas przydatna będzie konsultacja z psim behawiorystą. Problem ten może dotyczyć m.in. zwierząt z trudną przeszłością, które były bezdomne lub głodzone i pomimo odpowiedniej opieki, nadal odczuwają lęk przed głodem. Łapczywe jedzenie i wymioty z nim związane można ograniczyć poprzez podawanie psu karmy w mniejszych porcjach – pomogą nam w tym miski spowalniające, a także kongi i maty do wylizywania pokarmu.

Powodem tego, że pies wymiotuje niestrawioną karmą może być również zbyt wysoka aktywność tuż po spożyciu posiłku. Powinniśmy zapewnić psu czas na odpoczynek i unikać nadmiernego wysiłku i zabaw zaraz po jedzeniu – psy, tak samo jak ludzie, potrzebują czasu, by ich układ pokarmowy strawił przyjęty pokarm.

Jeśli nasz pies wymiotuje niestrawionym jedzeniem po upłynięciu kilku godzin od ostatniego posiłku, może to oznaczać, że ma on problemy z układem trawiennym. Konieczna jest wtedy wizyta w gabinecie weterynaryjnym w celu skontrolowania stanu zdrowia naszego pupila.

Pies wymiotuje nadtrawionym jedzeniem

W przypadku, kiedy pies wymiotuje jedzeniem częściowo strawionym, najczęstszymi przyczynami są nadwrażliwość układu pokarmowego, alergie pokarmowe oraz spożycie starego i zepsutego pokarmu.

Nadwrażliwość wywołuje np. gwałtowna zmiana pokarmu. Jeśli pies jest przyzwyczajony do konkretnej karmy, podanie mu innej może poskutkować niestrawnością i wymiotami. Występowanie wymiotów zawierających nadtrawione jedzenie przez dłuższy czas, powinno skłonić nas do przeanalizowania diety naszego psa i konsultacji z lekarzem weterynarii – możliwe, że jest ono spowodowane alergiami pokarmowymi. Jeżeli przypuszczenie to zostanie potwierdzone, konieczne będzie zmodyfikowanie dotychczasowego żywienia i wyeliminowanie alergenów z podawanego pokarmu.

Zjedzenie przez psa zepsutego i starego pokarmu również spowodować może wystąpienie wymiotów. Jest to bowiem naturalna reakcja obronna organizmu, który chce pozbyć się szkodliwej substancji. Czasem nawet zdarza się, że pies je trawę i wymiotuje – robi to po to, by samodzielnie wywołać i przyspieszyć wymioty, a co za tym idzie – zniwelować dyskomfort. Jeżeli wymioty są jednorazowe, a poza nimi pies nie wykazuje żadnych innych niepokojących objawów, to nie powinny one stanowić powodu do zmartwień.

Pies wymiotuje żółcią

Żółć jest wydzieliną biorącą udział w rozkładzie tłuszczów i zapewniającą optymalne pH dla enzymów trzustkowych i jelitowych, która wyprowadzana jest przewodem z woreczka żółciowego do dwunastnicy. Kiedy pies wymiotuje żółcią, możliwych przyczyn jest całkiem sporo, m.in.:

• Podrażnienie ściany przewodu pokarmowego – następuje m.in. podczas długotrwałego przyjmowania leków. Prowadzi to do podrażnienia błony śluzowej i rozwoju stanu zapalnego. Zdarza się też, że dochodzi do perforacji ściany przewodu – jest to stan zagrażający życiu zwierzęcia.
• Niedrożność jelit – ciało obce, np. kość, może utknąć w świetle jelita. W tym przypadku pies wymiotuje żółcią i jest osowiały, a także wykazuje silne bóle brzucha. Może się też zdarzyć, że w przypadku zablokowania światła przewodu, pies ma odruchy wymiotne ale nie wymiotuje. Przypadłość ta wymaga jak najszybszej wizyty w gabinecie.
• Zapalenie jelit, żołądka, trzustki, uszkodzenie wątroby, a nawet choroby nowotworowe układu pokarmowego – mogą występować, gdy wymioty są przewlekłe. W tym przypadku konieczna jest szczegółowa diagnostyka.

Często też przy występowaniu wymiotów przewlekłych, pies wymiotuje żółtą pianą, a nie typową żółcią. Ma to miejsce zazwyczaj rano, kiedy pies jest jeszcze na czczo.

Pies wymiotuje pianą

Wymiotowanie pianą to wykrztuszanie spienionej śliny – kiedy pies wymiotuje pianą, nie dochodzi do wydalania treści pokarmowej z udziałem mięśni brzucha. Występuje w przebiegu zapalenia gardła lub migdałków podniebiennych. Wówczas, z powodu utrudnionego przełykania, pies nie chce jeść i wymiotuje, może pojawić się też gorączka i osłabienie.

Tego typu wymioty mogą być też objawem kaszlu kenelowego – zakaźnego zapalenia tchawicy i oskrzeli u psów. Może być wywoływane przez kilka różnych patogenów, m.in. adenowirusy i bakterie krztuśca. Kaszel kenelowy szybko się rozprzestrzenia, dlatego najczęściej występuje w dużych skupiskach psów, takich jak schroniska. Jeśli nie dojdzie do powikłań, mija on samoistnie.

Pies wymiotuje krwią

Krwawe wymioty są poważnym objawem, który wymaga natychmiastowej konsultacji z lekarzem weterynarii. Istotne jest wówczas dokładne przyjrzenie się psim wymiocinom – określenie wyglądu zawartej w nich krwi może być cenną wskazówką dla lekarza, która ułatwi postawienie diagnozy.

Krew może być:

• nadtrawiona – jest wtedy naprawdę ciemna (prawie czarna) i przypomina fusy po kawie,
• ciemnoczerwona i skrzepnięta,
• jasnoczerwona i świeża.

Wystąpienie krwawych wymiotów warunkują krwotoki wewnętrzne. Krew jasna pochodzi najprawdopodobniej z początkowych odcinków przewodu pokarmowego – jamy ustnej, gardła lub przełyku; natomiast ciemniejsza z dalszych odcinków, np. żołądka.

Schorzenia, przy których możliwe jest wystąpienie krwawych wymiotów to m.in. wrzody i zapalenie żołądka, nowotwory układu pokarmowego lub oddechowego, zaburzenia krzepliwości krwi. Krew może także pojawić się w przypadku inwazji pasożytów albo dostania się do przewodu pokarmowego ostrych ciał obcych.

Jeżeli nasz pies wymiotuje krwią, to powinniśmy upewnić się najpierw, że są to wymioty, a nie krwioplucie spowodowane urazem w obrębie jamy ustnej lub krwawieniem dziąseł. Ponadto krew występuje czasem także wtedy, kiedy wymioty u psa są długotrwałe – mogą one doprowadzić do bardzo silnego podrażnienia ściany przewodu i krwotoku w jej obrębie.

Dlaczego szczeniak wymiotuje?

U młodych szczeniąt często występuje regurgitacja, czyli zwracanie pokarmu. Tuż po odsadzeniu od matki występuje codziennie, z czasem coraz rzadziej, aż zupełnie zanika. Jeśli ulewanie po jakimś czasie ustaje, nie jest niczym groźnym – towarzyszy przestawianiu się szczeniaka z pobierania mleka od matki na jedzenie stałego pokarmu.

U szczeniąt oprócz ulewania, tak jak i u dorosłych psów, mogą występować wymioty. Co może sprawiać, że szczeniak wymiotuje? Główną przyczyną tego problemu jest bardzo wysoka aktywność szczeniąt, czego konsekwencją może być zbyt szybkie pochłanianie pokarmu lub zjedzenie zbyt dużej porcji, a także wysiłek i zabawy zaraz po jedzeniu.

Inną możliwą przyczyną jest nieprawidłowe dopasowanie diety do potrzeb szczenięcia. Młode psy mają inne wymagania żywieniowe niż psy dorosłe, o czym musimy pamiętać przy wyborze pokarmu dla naszego czworonoga. W przeciwnym razie u psa może wystąpić niestrawność i wymioty.

Szczeniaki są też bardzo ciekawskie i lubią wszystkiego spróbować. Może się to dla nich zakończyć zatruciem pokarmowym, jeśli zjedzą coś zepsutego, starego, nienadającego się do jedzenia lub, co gorsza, trującego. Co więcej, jeśli szczenię zje niejadalny przedmiot, istnieje spore prawdopodobieństwo, że utknie on w jego przewodzie pokarmowym – doprowadzi to do niedrożności przewodu i uszkodzenia jego ściany.

Biegunka i wymioty u psa mogą być objawami parwowirozy – groźnej, zazwyczaj prowadzącej do śmierci, choroby zakaźnej. Najlepszym sposobem, by jej uniknąć jest wykonywanie zalecanych szczepień ochronnych zgodnie z ich harmonogramem.

Szczenięta mogą wymiotować też z powodu całego szeregu innych schorzeń, takich jak alergie pokarmowe, nadwrażliwość układu pokarmowego, zapalenia jelit, trzustki i żołądka, niewydolność wątroby i nerek czy zaburzenia w budowie przełyku. Większość z tych chorób wymaga leczenia, dlatego jeśli szczeniak wymiotuje (wymioty ostre lub utrzymujące się od kilku dni) lub występują u niego inne niepokojące objawy, powinniśmy jak najszybciej udać się z nim do gabinetu weterynaryjnego.

Pies wymiotuje – co zrobić?

Jednorazowe wymioty u psa nie powinny być powodem do zmartwień, ich przyczyny są zazwyczaj błahe i nie zagrażają zdrowiu naszego pupila. W takiej sytuacji powinniśmy pozwolić psu na odpoczynek i zachęcić go do picia wody małymi porcjami – zapobiegnie to jego odwodnieniu. Należy też zrobić psu kilkugodzinną głodówkę, podanie mu pokarmu w niedługim czasie po wystąpieniu wymiotów, może doprowadzić do ich nawrotu i nasilenia. Bardzo ważna jest również późniejsza obserwacja psa – powinniśmy upewnić się, że wymioty się nie powtarzają, a ogólny stan zdrowia naszego czworonoga jest dobry i nie wykazuje on innych niepokojących objawów.

Sprawa jest dużo poważniejsza, jeśli wymioty są ostre i towarzyszą im inne objawy, np. biegunka czy duszności. Kiedy występuje jednocześnie biegunka i wymioty u psa, to bardzo szybko może dojść do jego odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych. Co więcej, zazwyczaj w takich sytuacjach podawanie psu wody pitnej jest bezcelowe – bardzo często zdarza się, że pies wymiotuje wodą, co przynosi odwrotny do zamierzonego efekt i tylko pogarsza stan zdrowia psa. Konieczne jest wówczas podanie kroplówek drogą dożylną lub podskórną i uregulowanie gospodarki wodno-elektrolitowej w organizmie psa, dlatego przy wystąpieniu takich objawów powinniśmy natychmiast udać się z psem do weterynarza – jest to stan zagrażający jego życiu.

Wymioty ostre i przewlekłe powinny być czynnikiem, który jak najszybciej zaprowadzi nas do gabinetu weterynaryjnego. Są one sygnałem, że w organizmie dzieje się coś złego i wymaga to szczegółowej diagnostyki. Nie powinniśmy leczyć psa na własną rękę i podawać mu leków bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą, gdyż swoją niewiedzą możemy zaszkodzić naszemu psu, zamiast mu pomóc. Bardzo ważne jest obserwowanie psa – dzięki temu będziemy w stanie podać lekarzowi istotne informacje, które mogą przyspieszyć postawienie diagnozy. Istotne są objawy, jakie towarzyszą wymiotom, częstotliwość wymiotów, ich zawartość i wygląd – pies może wymiotować krwią, pokarmem, żółcią, czy pianą. Zdarza się też, że przy długotrwałych wymiotach, pies wymiotuje śluzem – w żołądku nie ma już treści pokarmowej, jednak pies dalej odczuwa dyskomfort i męczą go skurcze.

Częste i występujące już przez jakiś czas wymioty u psa, mogą być naprawdę groźne dla jego zdrowia i życia, więc nie powinniśmy ich bagatelizować. Konieczna jest wówczas interwencja lekarza weterynarii. Nawet jeśli pies wymiotuje w nocy, nie powinniśmy zwlekać z wizytą, tylko znaleźć całodobową klinikę, która niezależnie od pory, pomoże naszemu przyjacielowi.